Thời tiết tuân thủ theo ngũ vận

Thời tiết tuân thủ theo ngũ vận

Thời tiết tuân thủ theo ngũ vận, lục khí

1. Can có 10 can sắp xếp theo trật tự:

+ 5 can dương, giáp- mộc dương, Bính- dương hỏa, Mậu- dương thổ, Canh- dương kim, Nhâm- dương thủy.

+ 5 can ân: Ất- âm mộc, Đinh- âm hỏa, Kỷ- Âm thổ, Tân- âm kim, Quý- âm thủy.

Giáp mộc lấy kỷ thổ hóa thành thổ được gọi là hợp trung chính: hợp tốt số 1.

Canh kim dương lấy Ất mộc làm vợ hóa kim là hợp ý người quân tử, vượt qua can trường nghịch cảnh

Nhâm thủy dương hợp đinh hỏa hóa thành mộc hợp của đa dâm

Mậu thổ dương hợp quý thủy thành hỏa: hợp của vô tình, của chồng già vợ trẻ

Kết luận: Thiên can chia làm 5 loại khí: Giáp là thực thổ, Kỷ là thiếu thổ, Bính là thực thủy, Tân là thiếu thủy, Canh là thực kim, Ất là thiếu kim, Nhâm là thực mộc, Đinh là thiếumộc, Mậu là thực hỏa, Quý là thiếu hỏa.

Thiên can đông y gọi là Thiên Vận, năm nay thiên can là Canh nên khí chủ yếu là Táo tức là khô.

Địa chi

Có 12 địa chi chia làm 12 địa bàn chứa lục khí: Thử là nhiệt, Hỏa lànóng, táo là khô, thấp là ẩm, hàn là lạnh, phong là gió.

Tỵ(Phong)- Đối	Ngọ(Chính)- Thử	Mùi(Thấp)- Chính	Thân(Hỏa)- Đối
Thìn(Hàn)- Đối			Dậu(Táo)- Chính
Mão(Táo)- Đối			Tuất(Hàn)- Chính
Dần(Hỏa)- Chính		Tý ( Đối)- Thử	Hợi(Phong)- Chính

Người ta gọi: Địa chi quản khách khí hay Khí tác động mạnh đến sự thay đổi thời tiết mang tính cố định hàng năm hay gọi là chủ khí. Chủ khí là:

Mùa xuân thì ấm áp, mùa của mộc vượng.

Mùa hè thì nóng, mủa nhiệt và hỏa. Vào mùa trường hạ ( sau 7.7) lập tiết mùi, nóng ẩm, mùa của bênh tật nhiều.

Mùa thu thì khô hanh, hay còn gọi là táo,

Mùa đông rét lạnh, hay còn gọi là hàn.

Khách khí là khí tàng chứa trong địa chi như:

Tý Ngọ tàng chứa thiếu âm quân hỏa

Dần Thân tàng chưa thiếu dương tướng hỏa

Sửa Mùi tàng chứa thái âm thấp thổ.

Dậu Mão tàng chứa dương minh tao kim

Thìn Tuất tàng chứa thái dương hàn thủy

Hợi Tỵ tàng chứa quyết âm phong mộc.

Từ địa chi hay thái tuế của năm người ta tìm ra được khách khí, khí tư thiên quản 6 tháng đầu năm và khí tại tuyền quản lý 6 tháng cuối năm. Như vậy năm Tý khí tư thiên đóng giữa mùa hè là ; Thiếu âm quân hỏa và khí tại tuyền là dương minh táo kim tức là mùa hè là nóng và mùa đông là hàn lạnh do bản chất mùa hè là nóng, kết hợp với khách khí nóng nên hỏa càng cường sinh ra nắng nhiều, mưanhiều, chắc chắn có lụt lội. Khí tại tuyền là dương minh tao kim tức là khô lạnh kết hợp với mùa đông lạnh giá nên mùa đông càng thêm lạnh

Từ ngũ vận, lục khí các nhà nghiên cứu chia ra bảng sau:

	Sơ khí	Nhị Khí	Tam Khí	Tứ Khí	Ngũ Khí	Chung Khí
Chủ Khí	Quyết Âm Can Mộc	Thiếu Âm Quân Hỏa	Thiếu Dương Tướng Hỏa	Thái Âm Thất Thổ	Dương Minh Táo Kim	Thái Dương Hàn Thủy
Tính Chất	Gió Ấm	Ấm áp		Nóng Ẩm	Táo, khô	Hàn Lạnh
Khách Khí	Thái Dương Hàn Thủy	Quyết Âm can mộc	Thiếu âm quân hỏa tư thiên	Thái âm thấp thổ	Thiếu dương tướng hỏa	Dương minh táo kim tại tuyền
Tính chất		Gió ấm	Nóng, rất nóng	Nóng ẩm, bệnh tật	Ấm	Hàn lạnh
Thời gian	21/1-20/3: Đại hàn , lập xuân, vũ thủy, kinh chập	21/3-21/5: Xuân phân, thanh minh, cốc vũ, lập hạ 5	22/5-21/7: Tiểu mãn, mang chủng, hạ chí, tiểu thử	22/7-21/9: Đại thử, lập thu, xử thử, bạch lộ	22/9-21/11: Thu phân, hàn lộ, sương giáng, lập đông	22/11-20/1: Tiểu tuyết, đại tuyết, đông chí, tiểu hàn.